Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu. (Mt 6, 1-6. 16-18)
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Các con hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy, bằng không các con mất công phúc nơi Cha các con là Ðấng ở trên trời.
Vậy khi các con bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng họ. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Các con có bố thí, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc con bố thí được giữ kín và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con.
"Rồi khi các con cầu nguyện, thì cũng chớ làm như những kẻ giả hình: họ ưa đứng cầu nguyện giữa hội đường và các ngả đàng, để thiên hạ trông thấy. Quả thật, Ta bảo các con rằng: họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi cầu nguyện, thì hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu xin với Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con.
"Khi các con ăn chay, thì đừng làm như bọn giả hình thiểu não: họ làm cho mặt mũi ủ dột, để có vẻ ăn chay trước mặt người ta. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi ăn chay, hãy xức dầu thơm trên đầu và rửa mặt, để thiên hạ không biết con ăn chay, nhưng chỉ tỏ ra cho Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con".
Suy niệm
Bước vào mùa chay, người tín hữu được mời gọi trở về với con người thực của mình, con người đang bị thiếu hụt sự công chính thánh thiện nguyên thủy, do sự thiếu hụt đó, con người cần phải cân bằng lại đời sống tinh thần của mình. Thời gian 40 đêm ngày của mùa chay chính là thời gian giúp con người tìm lại bản thực của chính mình, đồng thời, ánh sáng Lời Chúa chỉ ra cho con người những yếu điểm con người thường bị rơi vào, đánh mất giá trị của người con Thiên Chúa. Phụng vụ ngày thứ tư lễ tro như là kim chỉ nam giúp các tín hữu tìm thấy phương thế để cân bằng đời sống tâm linh của mình. Cầu nguyện, ăn chay, bố thí cả ba cùng sánh bên nhau như phương thuốc thần dược, giúp con người tìm lại sự thánh thiện công chính nguyên thủy, món quà Thiên Chúa trao nhưng ma quỷ đã đánh cắp.
Cùng đồng hành với dân Chúa, tiên tri Gio-en đã khuyên bảo con cái của ngài, hãy sám hối, hãy xé lòng đừng xé áo, hãy trở về để được tha thứ, được hòa giải và được gọi Thiên Chúa là Cha: “Hãy thổi kèn lên khắp Sion, hãy ra lệnh ăn chay, triệu tập một đại lễ, quy tụ dân chúng, ra lệnh mở đại hội, tập họp các bô lão, quy tụ các thiếu nhi và các trẻ còn măng sữa. Tân lang hãy ra khỏi nhà, và tân nương hãy ra khỏi phòng. Các tư tế là những kẻ phụng sự Chúa, hãy đứng giữa cửa chính và bàn thờ mà than khóc và kêu lên rằng: Lạy Chúa, xin thương xót dân Chúa, xin đừng để cho cơ nghiệp Chúa phải hổ thẹn, đừng để các dân tộc thống trị nó”. Tội lỗi đã chen vào trong mối tương quan giữa Thiên Chúa và con người, giữa con người với nhau. Một dân riêng của Thiên Chúa sẽ không thể vắng bóng Ngài, một dân riêng gọi Thiên Chúa là Cha, sẽ không thể thờ ơ với anh chị em chung quanh. Cố gắng loại bỏ tội lỗi, thay đổi cuộc đời, con người sẽ gặp lại Thiên Chúa và anh chị em của mình.
Trước mối tương quan bị rạn nứt do tội, con người như không còn cơ hội để trò chuyện hay gặp gỡ Thiên Chúa. Hiểu được trăn trở của con cái, thánh Phaolo đã khuyên bảo giáo đoàn Co-rin-tho hãy cố gắng và nỗ lực hoán cải, con người sẽ gặp gỡ được Thiên Chúa, được Ngài tha thứ và giao hòa: “Anh em thân mến, chúng tôi đây là sứ giả của Ðức Kitô, chính Thiên Chúa nhờ chúng tôi mà khích lệ anh em. Nhân danh Ðức Kitô, chúng tôi năn nỉ anh em hãy làm hoà cùng Thiên Chúa. Ðấng không hề biết đến tội lỗi thì Thiên Chúa đã làm Người thành thân tội vì chúng ta, để trong Người, chúng ta được trở nên sự công chính của Thiên Chúa”. Làm hòa với Thiên Chúa không phải là việc làm khó khăn, nhưng trước hết cần có sự cố gắng của con người, loại bỏ những tham vọng, tính ích kỷ cùng mọi đầu mối tội lỗi, con người can đảm bước qua ngưỡng cửa của khổ đau do tội lỗi, tiến gần tới Thiên Chúa, trở nên nghĩa thiết với Ngài.
Trước sự bế tắc của con người mỗi khi sám hối, Đức Giesu hướng dẫn cho họ hãy bắt đầu từ chính trái tim, tâm hồn của mình, chấp nhận sám hối, đổi thay nhận thức, dứt khoát với tội, rồi đứng lên cầu nguyện với Thiên Chúa, xin ơn tha thứ, xin ơn hòa giải, mối tương quan bấy lâu bị rạn nứt nay được hàn gắn, từ đó, con người mở vòng tay, mở trái tim, kết nối với tha nhân bằng tha thứ, bằng cảm thông và chia sẻ cả tinh thần lẫn vật chất: “Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Các con hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy, bằng không các con mất công phúc nơi Cha các con là Ðấng ở trên trời. Vậy khi các con bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng họ. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Các con có bố thí, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc con bố thí được giữ kín và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con”. Thời gian của mùa chay là lúc thuận tiện nhất để con người có thể thực hiện ba việc làm đó có ý nghĩa và đem lại nhiều giá trị tinh thần. Thiên Chúa sẵn sàng tha thứ, giao hòa, nhưng con người có đủ can đảm đứng lên, rũ bỏ mọi thứ như đang níu kéo, để trở về, để được đón nhận.
Có thể nói khởi đầu của tinh thần sám hối là ăn chay. Ăn chay không phải là nhịn sáng, ăn trưa no nê, tối làm thêm chút chút, nhưng ăn chay được hiểu là giảm bớt chi tiêu, giảm bớt những nhu cầu không cần thiết, giảm bớt những tham lam, những tính toán hơn thiệt trong công việc, tất cả để tâm trí thanh thản, sắp xếp mọi thứ ngổn ngang trong trái tim, để dành những khoảng trống cho Thiên Chúa. Nếu con người cố gắng đứng lên với những việc làm quyết tâm sám hối, con người sẽ thấy mình như được giải thoát khỏi những ràng buộc của thế gian, của tội lỗi và của ma quỷ. Điều độ trong nhận thức, điều độ trong ăn uống, điều độ trong chi tiêu và công việc, tất cả sẽ giúp con người tìm thấy sự quân bình, từ đó, con người mới dám bước ra khỏi vỏ bọc sợ hãi, hướng lên trò chuyện với Thiên Chúa.
Trò chuyện với Thiên Chúa là giãi bày với Ngài về những khó khăn, những bế tắc trong đời sống tinh thần, trong ơn gọi của mình. Thiên Chúa là Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ chỉ lối giúp con người tìm thấy niềm vui và hy vọng trong đời sống tinh thần. Khi làm việc hay lúc nghỉ ngơi, nếu có sự hiện diện của Thiên Chúa trong trái tim, con người có thể nghe được tiếng Ngài nhắc nhở, chỉ dạy, và đó là lúc con người chủ động tránh xa những thách đố, những cám dỗ giữa một xã hội tiêu thụ, với xu hướng tôn thờ cá nhân. Thiên Chúa sẽ vẽ lên một đường thẳng trong cuộc đời mỗi người bằng những nét cong, đó là chương trình của Ngài, con người có dám chấp nhận để cho Ngài vẽ những nét cong đó trong công việc, trong gia đình và trong cuộc sống của chính mình.
Bố thí là dám mở ra, là dám cho đi không tính toán. Đây là một việc làm Đức Giesu gợi nhắc cho con người, đừng nghĩ rằng mình là một hòn đảo giữa đại dương, nhưng chung quanh còn có tha nhân. Họ đang cần tình người, họ đang cần sự chia sẻ, họ đang cần sự cảm thông và họ đang cần sự giúp đỡ về mọi mặt. Ăn chay rồi, dám chấp nhận từ bỏ cái tôi rồi, hướng về Thiên Chúa để cầu nguyện, xin Ngài hướng dẫn, giờ có dám mở lòng, mở đôi tay để chia sẻ với anh chị em nữa không, tất cả đến từ quyết định của mình. Người tín hữu bước vào mùa chay, nếu cố gắng thực thi những việc làm đó, sẽ là người hạnh phúc và bình an, để mạnh dạn vác thập giá với Thầy lên đồi Can vê, can đảm cùng Thầy từ bỏ tất cả nơi mồ trống, rồi cùng Thầy bước vào mầu nhiệm phục sinh vinh quang.
Lạy Chúa, mùa chay trở về, nghi thức xức tro nhắc nhở chúng con hãy sám hối, hãy tin vào Tin mừng, xin giúp chúng con biết nhận mình là một tội nhân, một con người bất toàn để chấp nhận được Chúa thay đổi trong sự cố gắng của bản thân, từ đó, những ngày mùa chay sẽ thanh luyện chúng con nên con người mới dưới ánh sáng của Tin mừng. Chúa đã thực hiện những việc làm như cầu nguyện, ăn chay, bố thí để chỉ dạy chúng con sám hối có hiệu quả hơn, xin giúp chúng con biết học nơi Chúa những gì đem lại lợi ích cho cuộc sống hôm nay và mai sau của chúng con. Amen.
Lm. Phêrô Trần Bảo Ninh